За и макъала кхьидачир, амма… Чи обществодихъ “перестройка” лугьудайди галукьайдалай инихъ инсанрин, иллаки законрихъ инанмиш яз, абуруз муьтIуьгъбурун гъиляй гзаф затIар акъатна. Иллаки законрин гьахълувилихъ, абурун важиблувилихъ инанмишвал, идахъ галаз сад хьиз, вине авай гьукумдихъни ихтибарлувал зайиф хьана.
Дагъустандин ктабрин чапханада лезги халкьдин махарин «Сикlрен уюнар» тlвар алай цlийи кlватlал чапдай акъатна.
Кlватlалда гьатнавай ругуд мах машгьур чIалан алим П.Усларан 1896-йисуз акъатай «Куьре чlал» ктабдай къачунва.
Лезгийрин машгьур шаир Ибрагьиман хва Гьажи (шаирдин тахаллус Ахцегь ГЬАЖИ я) чи поэзиядиз цIийи темаяр, фикирар ва образар гъайи, сифте яз фялейрин яшайишдин четин шартIар къалурай, капиталист шегьердин таъсирлу къамат гайи чIалан халисан устад я.
Дагъустандин халкьдин шаир тир рушан, вахан, руьгьдин зурба амадагдин юбилей хьанва. Гьелбетда, ихьтин вакъиадиз баянар гудайбур гзаф жеда. Ханбиче ХАМЕТОВА лагьайтIа, гьакI са шаир ваъ, лезги халкьдин асул лишанар раижзавай лайихлу векил, общественно-политический деятель, женгчийрикай сад я.
2018-йис алукьнавай йикъара чав Бакудай агакьай багьа савкьватрикай сад яру жилдер алай еке ктаб, литературадин дегь чIаварин тарихдикай улуб, я. («Улуб» гаф «пак ктаб» ибарадин манада лугьузва).
ЧIал, инсанрин арада авсият хуьн, гьар са халкьди вичин адетар, милли ирс хуьн ва ам вилик тухунин карда са куьнални эвез тежер са хазина я. Гьар са халкьдивай вичин тарих, адетар, фолклор, меденият хуьз хьун ва абур къвезмай сихилрив агакьариз хьун чIалахъ галаз алакъада ава.
Алатай йисан эхирра чав “Мавел” чапханада акъуднавай “Монологи о лезгинской поэме” (“Лезги поэмадикай монологар”) ктаб агакьна. Адан автор чаз хъсан чизвай шаир, публицист, чи газетдин литературадин отделдин редактор Мердали ЖАЛИЛОВ я.
Чи гъилиз машгьур писатель, илимрин доктор, профессор, РД-дин лайихлу муаллим, общественно-политический деятель Къурбан Халикьович АКИМОВАН (Гьаким Къурбанан) нубатдин роман “Зуьгьре гъед” атанва. (Махачкъала, ДКИ, 2018-йис).
ЦIи лезгийрин классикрикай сад тир зурба ашукь, шаир МегьамедЭмин дидедиз хьайидалай инихъ 320 йис тамам жезва. Берекатлу лезги чилел Ялцугъ тIвар алай кьве хуьр хьуниз килигна, Ялцугъ Эмин дидедиз хьана, кIвачи чил кьур Ахцегь райондин Ялцугърин хуьруькай сад-кьве гаф.
Им вучтин суал я, жуванбурувай икI жузадайди яни? – лугьумир. Шумуд йисар я и суалди зи рикI тIариз, зун къарсуриз, зун гьанадлай вегьиз, зи умудар кIариз… Хъсандиз фагьум ая. За лезгидивай, жуван ватанэгьлидивай хабар кьазва: «Ваз лезги чIалал кIелиз чизвани?
