Кьилегь Къудратан мурад кьилиз акъудна

Чlехидалай гъвечlидал кьван, тlвар гзафбуруз таниш тир лезги халкьдин поэзиядин къудратлу къелемдин иеси, шаир Кьилегь Къудрат вич чи арада амачтlани, адан яратмишунри-поэзиядин тикрар авачир образри чи халкьдин литературада квахь тейидай гел тунва.
Халкьдин арада Кефчи Къудрат лакlабдалди машгьур Къудрат Велиханов 1922-йисуз Кьилегьрин хуьре дидедиз хьана. Агакьай гада яз ам Ватандин Чlехи дяведиз фена, залан хирер хьанатlани, анай гъалибвилив хтана. Яргъал йисара- уьмуьрдин эхирдалди хуьре лежбервал авуна, хизан хвена, буба, чlехи буба хьана.
Кьилегь Къудрата шиирар гьеле дяведиз тефенмаз-жегьил чlаварлай, 1937-йисалай кхьиз хьана.
Азербайжанда экв акур сад лагьай лезги литературадин журнал "ЧиРагьдин" кьилин редактор, филологиядин илимрин кандидат Гуьлбес Асанхановадин ва адан меслятчи- куьмекчияр тир Вагиф Муьшкуьрви, Римма Гьажимурадова, Эйваз Гуьлалиев ва Бегьрам Залован зегьметдин бегьре яз Кьилегь Къудратан поэзиядин шииррикай ибарат "Хкягъай эсерар" тlвар алай ктаб и мукьвара Бакудин "Язычы" издателствода чапдай акъатнава.

И ктабда автордин гьам ислягьвилин ругьда, гьакlни муьгьуьббатдин темада кхьенвай шиирар гьатнава.
Анжах виридаз хъсан чида хьи, адан поэзияда гзаф чка сатирадин шиирри кьунва. И шииррин чlехи пай кlелчийриз таниш я. Вучиз лагьайтlа, сифте газетра чап хьанвай адан и шиирар жемятди хуралай лугьуз жедай.
2003- йисуз рагьметдиз фейи шаирди зур асирдилайни виниз са вахтунда шиирдалди нефес къачунва, гьа са ялце хуралай шиирар лагьанва. Белки гьа идаз килигна 81 йис уьмуьр гьалнавай зурба са шаирдин шииррин сад лагьай битав ктаб вич дуьняда амачирла-90 йисан юбилейдиз талукь яз чапдай акъатна?..
Ктабдин пуд лагьай чина шаир Вагиф Муьшкуьрвиди "Кьилегь Кьудратан мурад" тlвар алаз классикдин уьмуьр ва яратмишунрикай ганвай куьруь ва лаконик макъалада лугьузва: “Играми кlелчияр! Куьне гъиле кьунвай и ктаб сая са ктаб туш, ам Кьилегь Къудрата гьар шиир кхьена куьтягьайла рикlин къеняй авур са мурад я, са ният я”.
Герчекни, шаир Къудратан поэзияди адан тlебиат ва рикlин мурадар ачухна кlелчийриз гуьзгуь хьиз кьалурзава.
Ватандин, ислягьвилин ругьда кхьенвай "Хва я зун, хва", "Ветеран","Лезгияр", "Диде Ватандиз", "Дидедиз", "Лезги я, зун" шиирра авторди вичин хайи Ватандиз, хайи чlалаз, дидедиз авай муьгьуьббат ачухдаказ къалурзава:
Кlанибурун къадир
чидай,
Асул ватанэгьли я зун.
Вири халкьдин
тагьсиб хуьдай,
Са рикl михьи
лезги я зун!
Са чара шиирда:
Са патакай
хкажна кьил,
Ни вегьейтlан
Ватандал гъил,
Эцягъна лаш,
акъудна вил,
Цаз хьиз гьахьдай
гьадан хура,
Лезги халкьдин
хва я зун, хва!
Гьакlни, "Диде Ватандиз" тlвар алай шиирда:
Дидед кефи хадай гьич
са аял жеч,
Хьайтlа адаз дидедин
нек гьалал жеч.
Дидед гьуьрмет
гьелбетда заз пара я,
Гьар са чlавуз ам дердиниз чара я!-кхьенвай шаирди Ватандиз, кlанибуруз къадирлу, ватанэгьлияр рикl михьи, душмандиз къарши викlегь, ватандиз жуван хайи дидедиз кьван багълу хьун патал эвер гузва.
Шаир Кьилегь Къудрата муьгьуьббатдин темада кхьенвай "Бахтавар", "Авсият", "Жейран", "Кlанибурун ихтилат", "Ялгъузвал", "Я руш", "Лезги руш", "Зи кlаниди" ва маса шиирра лезги рушарин иервилерикай, акьлувиликай, мурадрикай рикl ацlай кьван гафар лугьузва.
Яргъарилай фимир,
ша вун аял хьиз,
Зун акурла наз гузавай
бахтавар.
Хъуьрез-хъуьрез агат
мукьув марал хьиз,
Чан дидеди заз гузавай
бахтавар.
Шаирдин яратмишунра асас чка кьунвай сатирадин шииррин гьакъкъиндани гзаф рахаз жеда. Анжах, ихьтин са кlвалахни ава хьи, чна инал са-кьве цlар кхьена лугьуз, кlелчийривай адакай са затl гьилик жедач.
Виридлайни хъсан меслят чи зурба шаирдин и ктаб къачуна кlвалин, хизандин, столдин ктаб авун я.
Шаир Кьилегь Къудрат вичин мураддив акакьарнавай, адан ругь шадарнавай чи викегь инсанрин рикl шад хьурай,-лугьузва чна!

Мелагьет Гуьлмамедова
"Кцlар" газет