Шарвилидин дидедикай риваят

Шарвилидин диде, лугьуда, экуьникай хьайиди я. И кар икIа хьана.
Экуьнин гъуц Шемерханума нурарикай вичиз машгъулат патал са вуч ятIани хразвай. Храз-храз, ам хиялди тухвана.
Гъилевай затI храна куьтягьайла, гъуцраз акуна: вичивай са гзаф гуьзел затI яратмишиз хьанва. Ам акьван гуьзел затI я хьи, Шемерханум гъуц вич анихъ амукьрай, я рагъ, я варзни адав гекъигиз жедачир!
«А-а-агь!»— акъатна Шемерханум гъуцрай ва гьа и гафунихъ галаз гадар хьайи нефес галукьна, ада яратмишай затIунал чан атана.
Чан атана къекъвезвай вичи яратмишай затI акурла, экуьнин гъуцраз акьван шад хьана хьи, адавай гьатта шадвал хкьаз хьанач: ам, акъатна, хъуьрена. Яргъалди давам хьайи адан хъуьруьнин зерреяр, нурарихъ галаз, чилел чкIана. Хъуьруьнин зерреяр кIвахьай чилел векьерни цуьквер экъечIна.
Килигна экуьнин гъуц вичи яратмишна чан атай рушазни чилел экъечIай цуькверизни векьериз ва, вичи авур кIвалахдилай рази хьана, лагьана:
— Вач, чилел яшамиш хьухь. Ваз цуьк акъуднавай чил лайихлу я. Ам гьа и йикъалай кьулухъ ви ватан жеда! Ви тIварни Цуьквер хьуй...
Эхиримжи гаф лагьана, Экуьнин гъуцра рушаз рахадай чIални багъишна.
...Гъуьрче авай Алпан уьлкведин пачагь Багъринураз чуьлда къекъвезвай са гзаф гуьзел, вич ракъаризни варцариз къалуриз тежер хьтин, кьадарсуз тIебиатдикай пай ганвай руш акуна. Ада вичин балкIан гьа и гуьзел рушалди гьална.
Са шумуд сеферда рушалай чарх яна, Багъринура лагьана:
— Къанни вад йисуз зун и дуьньядал яшамиш хьана. За жуваз гъуцаривай мадни са гьакьван уьмуьр тIалабда, гзаф ваъ, амма за жуван вилик са шартI эцигзава: вуна зи кьадар-кьисметдин уртахвал авуна кIанда. Эгер вуна заз ваъ лагьайтIа, зи уьмуьр чIулавди жеда, заз са шад югь, я алахьай цав ахквадач.
Жегьил гададин рикIин михьивили гуьзел руш гьейран авуна. Цуьквера адаз разивал гана.
Гила хабар нивай гун за квез? Хабар квекай гун за квез? Хабар — шадвилерикай! Ирид юкъузни ирид йифиз кIарари далдам гатана, тупIари зуьрне яна, ТIури вилаятда санани, садрани тахьай хьтин мехъер хьана.
Шадвилерихъ кьадар авачир. Вири Алпан уьлкведа кIвале-кIвале шад хабар къекъвена: «Пачагь Багъринураз ракъаризни варцариз къалуриз тежедай хьтин гуьзел свас гъанва! Къуй чеб бахтлу хьуй, суса са ценцик квай балаяр хурай!..»
Ирид йисузни, ирид вацрани, ругуд юкъуз Багъринур пачагьни Цуьквер сад-садал ашукь хьана, амма абуруз аялар хьанач. Эверайла, кIватI жез, ахлад лагьайла, хъфей фалчи фахрайривайни абуруз са куьмек гуз хьанач.
Ирид йисни, ирид варзни ругуд югъ алатна, ирид лагьай югь алукьайла, Цуьквер пачагьдин къеледай экъечIна, чуьлдиз фена. Адан ният вич яратмишай гъуцраз, Шемерханумаз, эвер гун, адавай вич цаварал хутахун тIалабун тир.
Чуьлда къекъведай кьван галат хьайи Цуьквер санал, са никIин къерехдал, ахвариз фена.