Севрез пехърекай хъел атанва. Хъел къведачни кьван. Тамун кавха-сев ксанвай, пехъре адан кьилел гьарайна, ам ахварай авудна.
— Зун алцурарна сикIре! ЦицIибар галай верч авай чка къалурда лагьана, зун куь магьледиз гъана ада!
— Вуна, и цаварин сергьятрал алай зи аскерди, сикIрен махариз яб гузва ман?! — ажугълу хьана сев.
— Ваъ-ваъ! СтIу яб гузвайди туш, жанаби сев… Амма сикIрез яб тагун гунагь я лугьуда ман?..
— ЧIехи стха сев! ЧIехи стха сев! Дуьз я! Дуьз лугьузва пехъре! — ивидай кьацIанвай тIиш винелди авуна, жанавурди къув яна. — СикIре зазни, алад, севрен магьледа пехъерин фестиваль ава лагьайди я. Мердимазар я ам! РикIел аламан, тум вацIук кутаз тунай ада зав хъуьтIуьз, балугъар къведа, тумуник кикIида лагьана. МуркIади кьуна тум, чIар-хамни фена кьецIил хьанай зун. Зун аку, ви эрчIи гъил, зал хъуьрезва ам! Им чал кьведални, чал виридал хъуьруьн тушни?
— Гьахъ я! Жанавур гьахъ я! СикI, вичин сикIвилерни гваз суьргуьндиз акъудна кIанда! СикIвилер квадарна кIанда чи арадай, лугьузва инал кIватI хьайи тамэгьлийрини.
— Къваз! Къваз кван садра! Эха, зун я чIехиди! — тарс гузва севре. — Я зи гьуьрметэгьлияр, хъилералди незвай фу иливариз жедайди туш. Амалдар, вични амалдалди тIарамарна кIанда. СикIрев чунни, сикIвилелди эгечIна кIанда.
— Сагърай! Сагърай-е вун, чIехиди! — гьунар кутазва жанавурди. — Сев, ара-бир вайни дуьз ихтилатар акъатда-е.
— Гьун бес! Тахьайла зун вуч кавха хьуй?! За вавай, мешебегидивай, гьакI къакъудзавайди яни як алай жендекар?! Мешебеги, гьинва а сикI?! — гьарайна ада.
— Си-икI? Авач ам! Аквазвач! Тахсир кваз, катнавайди я! — жанавурди инихъ-анихъ кьил элкъуьрзава.
— ГьикI аквазвач?! Чун вири атайла, ам вучиз атанвач?! — гьарайзава маса гьайванрини.
Тамари-тарари тел гъайиди хьиз, агьвалатдикай хабар хьайи сикI, кIвачин жигъир кьуна, тфенгни къуьне аваз, тум гагь и пата валахъ, гагь а пата валахъ галукьариз, уьзягьдаказ къвезва: “Зи тIвар вучтинди я ибурун сиве авай? Цаву гугрумар авурлани, сикI тахсирлу ийида. Хъсан я, за чирда квез! — гьелягьар кьазва ада. — Дуьне дарда за квез!”
Къам-м! — тфенгдин ван акъатна. СикIре яна сад цавуз. КIватI хьанвай махлукьат илис хьана чилел. Жанавур гавран далудив игис хьана. Кьиф, фир-тефир квахьайла, фена севрен япа гьахьна. КичIе хьайи сев кIанчIунин кьулухъай катзавай. Бирдан сикIре акъвазарна ам:
— Заз рахаз кIанзава тамэгьлийрин вилик! — лагьана ада.
— Рахух! Тфенг гъиле авай ваз “ваъ” лугьуз жедани завай?
— Гафар гьалчдай вахт туш, сев, — секиндаказ, лайихар хвена лугьузва сикIре. — Зун Асландин тIварцIелай рахазвайди я.
— Ас-лан-ди-ин? Гьанизни агакьнани вун? — севрен сес яваш хьана. — Рахух! Асландин тIварцIелай рахазватIа, Хан я вун гила чи.
— ГьикI рахада, зун кIанчIунихъ агакьдач! Фад ярх хьухь зи кIвачерик!
— Ву-уч! Зун — ви кIвачери-ик?! Вун акьван бед жемир, сикI — кьил галтадзава хъиле авай севре. — Инал гьакIани вакай тIимил раханвач. Аквазвани ваз и фиръаванар, валлагь, хам тараз акъудда ви!
— Аквада чаз, нин хам кьелечI ятIа, — ада тфенг къуьняй акъудзава.
— Тфенг ваъ. Тфенг галачиз, — буш жезва сев.
— Фад ятIа, ярх хьухь кIвачерик!
— Ацукьнава-ацукьнава! — сев ацукь хьана кIанчIунин кIане.
— Сев, вуна къе тIуьнвай хьтинди туш! Ви кьамалай агакьдайвал туш зун кIанчIунихъ! СикIре жанавурдиз вилербур авуна, гьарайна: — Фад иниз!!! Акьах идан кьамал!!!
— Ву-уч! Мешебеги жанавур зи кьама-ал?! -ван акъатна ацукьнавай севряй. Ам юзадалди, румар кваз атай жанавурди хкадарна адан кьамал. Вичин муьтIуьгъвал къалурна сикIрез. СикI вич хкадарна тадиз жанавурдин кьамал акьахна. Гила агакьна ам кIанчIунихъни, вичин кьисасдин мураддихъни.
— Аквазвани виридаз? Виридалай хъсан хабар агакьарзава за квев: къе сергьятрал алай зун. Чи душман гъуьрчехъан, мад сергьятар чIурна, чи тамуз атанвай! Вахчуна за адав гвай тфенг! Яна за ам, къавах тарцикай куьрсарна. СикIвал, сикIвилин сир хьаначиртIа, зи гъиле тфенг гьатдайни?! Ваъ, гьатдачир! Гьа и зунни хьаначиртIа…
Дуьньядин, яшайишдин чарх элкъуьрзавайдини сикIвал я! СикIвилелди тIуьр фу иливаризни чир хьана кIанда, заз хьиз! Захъ, за лагьайдахъ агъазва! Гъуьрчехъан яна лагьайла, вири агъанвани захъ!
Аку садра, чизвач и зи кIаник квайбуруз чпиз, чпин бедвилер, хаинвилер, ажузвилер эхиз тежез, закай сикI хьанвайди! Мисал авайди я, фу атIайди фуруз аватда… ИкI я, гьарамчияр! Аслан зи терефдал аламай кьван тфенг — зи гъиле, куьн зи кIаник жеда! ИкI я сикIвал!..
Тамаэгьлияр, яд иличай хьиз, суст хьана. СикI са герендилай, затIни тахьайди хьиз, уьзуькъара севни, жанавурни кIанчIунихъ туна, атайвал хъфена. Арза-ферзе амукьнач.
Нурудин Насруллаев
Лезги газет
Добавить комментарий