Баладинан муьжуьд лагьай классда кIелзавай хтул руша гьеле гьаятда амаз, “Буба, я буба! Вун кIвале авани?” - лугьуз, гьарайзавай. Адан ванцел Баладин тадиз кIвачел акьалтна.
- Вуч хьана, я чан руш? Буба кIвале ава. Вуч хьанатIа, лагь.
- Хтайла лугьуда, - жаваб гана хтулди.
Гъилер чуьхвена кIвализ гьахь хъувур руш, салам гана, столдихъ ацукьна.
- Сифте фу тIуьна куьтягь, чан бадедин, ахпа ваз вуч лугьуз кIанзаватIа лагь. Масанихъ ам фидач, - лагьана Мулейли бадеди.
Гьикьван тади квайтIани, хтулди тIуьна куьтягьдалди са гафни лагьанач.
- Гила чан руш, ачуха жуван рикIе авайди, - лагьана Баладина аялди тIуьн куьтягьайла.
- Буба, вун дяведа хьайиди яни? - хабар кьуна хтулди.
- Ваъ, чан бубадин. А чIавуз зи анжах кьуд-вад йис тир.
- Гила за нивай хабар кьан?! - умуд атIай жуьреда лагьана руша.
- Сифте ваз вуч герек ятIа лагь. Чна са рехъ акъудда.
- Чаз дидед чIалай дяведин вахтарин са дуьшуьшдикай сочинение кхьихь лагьанва. Заз вун дяведа хьайиди хьиз авай. Муаллимдизни за гьакI лагьана. Ада зун айибарда жал?
- Чир тахьун ваъ, чир тавун айиб ва хаталу кIвалах я, чан бубадин, -теселли гана Баладина хтулдиз.
- Ваз вуч аватIа чидани, къужа? - рахунрик экечI хъувуна Мулейли. - Ша чна чи хтулдиз ваз Цуьквер халади авур ихтилат ахъайин. Акьалтзавай несилдиз инсанвилин, вафалувилин, игитвилин тербия гудай дуьшуьш я ам.
АкI ятIа, чан руш, ваз Цуьквер халади чранвай сочинение ава. Жува яваш-яваш кхьихь, зани тади ийидач.
За а чIавуз кIуьд лагьай классда кIелзавай. Гьа ваз хьиз, зазни дидед чIалан муаллимди дяведин женгерин игитдикай, я туш игитвилин са дуьшуьшдикай кхьин меслят къалурна. Зани хтана зи дидедиз а кардикай ихтилатна. Адани заз мектебдиз фейи са юкъуз Миграгъа авай зи хала Цуькверан патав фин меслят къалурна. Адалай регьят кIвалах авачир, вучиз лагьайтIа за а чIавуз Миграгърин юкьван мектебда кIелзавай. Халани лап гьа патав яшамиш жезвай.
Цуьквер хала зун акурла шад хьанай. Зи вилик тадиз тIуьн гъана эцигна. Ахпа ада зи дерди-гьалдикай хабар кьуна. Зани адаз зи мурад лагьана.
- Ам зи гъиляй кьенвай кIвалах я. Уьмуьрдин юлдаш, ви кьве халу душман кукIвариз гьавайда ракъурначир за, - башламишнай халади гьа вичин чин хьиз бириш хьанвай жибиндин яйлухдалди зайиф хьанвай аби вилериз хъиткьинзавай накъвар михьиз-михьиз. Амма зи ихтилат а игитрикай туш, гьахьтин агъзурар руьгьламишай хуьруьн жемятдин мергьяматлувиликай, жумартвиликай я.
Дяведа авай женгчийриз чими парталар ракъурун, виринра хьиз, чи хуьрени адет хьанвай. И кар паталди хуьруьн папар, сусар, рушар сад хьанвай. Гьарда вичивай вуч хъсандиз храз жедатIа, гьам хразвай: мясерар, гуьлуьтар, бегьлеяр, элжекар, шарфар, свитерар...
И сефердани, алатай сеферда хьиз, за зи къаридихъ галаз кьурай якIалай, дулдурмадилай, чуьхверрин зурарилай, бегьлейрилай, мясеррилай гъейри, Дагъустандин халкьдин шаир Хуьруьг Тагьиран “Гитлер вуч я?”, “Гурхана” ва “Гьайиф Нальчик” шиирар газетдай атIана посылкада тунай, - гьайифдин шел цуькIуьндихъ галаз туькъуьнна, Цуьквер халади давамарна: - Гатфарин йикъарикай са юкъуз заз фронтдай кагъаз хтана. Кагъаз частунин командирдин патай тир. Ана кхьенвай: “Гьуьрметлу Цуьквер! Куьне ракъурай посылка чал
агакьна. Пишкешдай гзаф чухсагъул! Ана авай Хуьруьг Тагьиран шиирри чи аскерар къарсурна. Абурухъ авай душман такIанвилин гьисс, нифрет кьве сеферда артух хьана. Гьар гьужумдин женгера агалкьунарни жезва.
Гила, лагьайтIа, аскеррин руьгьни яракьламиш хьанва”, - ихтилат куьтягьай халади вичин яхун ва шуькIуь тупIаривди ламу хьанвай яйлух чуькьвез ахъайзавай.
- Я, буба, ви халуяр дяведай хтанайни?
- Ваъ, чан руш. Цуьквер халадин я уьмуьрдин юлдаш, я стхаяр дяведай хтанач. Ватан, Гъалибвал патал абуру чанар эцигна. Мадни ина зун гъавурда акьур са кар ава. Устаддиз, фагьумна лагьанвай чIалан гьар са гаф, гьар са ибара гуьлледилайни хаталу я.
Чарчел кхьинар авуна куьтягьай хтул чинеба шехьиз акур Мулейлиди, -шехьмир, чан руш, игитрал дамахна кIанда, - лагьана, хтулдин кьилелай кап аладарна.
Абдул АШУРАГЪАЕВ
Лезги газет
Добавить комментарий