Гьар йисан и береда, куьнуьярни гваз, чlижерхъан Самед буба вичин хтул Сабирни галаз яргъа чуьллера авай къазмадиз куьч жезва. Ажеб гуьрчег жеда гатфарин бере! И вахтунда неинки инсанрин, гьакl чуьлдин майданра авай жуьреба-жуьре гьайванрин, гьашаратрин гуьгьуьларни ачух жеда.
Гегьенш ва мублагь чуьллера экъечlзавай цуьквери Самед бубадин чlижерин кефияр къумбар ийизвай. Хтулдини бубадин пешедин кьетlенвилер яваш-яваш кьатlузва.
Гьафтеяр, варцар алатиз, кьулухъ галамукьзава. Хурушум хьайи береда Самед бубади гьамиша хьиз, самовардиз цlай вегьенвай. Гъвечlи чlижерхъан Сабирни гъилер жибинда туна акъвазнавач: ам кlарасар куьлуь авунал машгъул я. Садлагьана куьнуьяр галай патахъай атай шаклу ванери бубадикни хтулдик къалабулух кутуна. Буйдиз гъвечlи, фарфалаг хьтин зиринг хтулди гьасятда ван пайда хьайи патахъ чукурна. Килигайтlа, са куьнуь патахъди алабар хьанвай, амма Сабираз маса акур гьуьнуьрт ва я къаралту хьанач.
Йиф акъатна, югъ алукьна. Самед бубади экуьнин кьиляй накьан вакъиаяр хьайи чка, куьнуь ахтармишна. Куьнуьдин ящикдал чукlул хьтин хци алатдив авунвай цlархар алай. Йиф алукьуник кваз мад гьа шаклу ванер акъатна. Самед буба вичин яракьни гваз куьнуьйрин патав агатна. Акуна хьи, са гьихьтин ятlани гъвечlи гьайванди кlам галай патахъ гьерекатна. Агьвалат пара маракьлу хьайи Сабир кlамухъ фейи къаралтудин гуьгъуьниз катиз эгечlна, амма Самед бубади мажарадихъ къекъвезвай хтулдин хивелай кьуна, хкана.
- Ахмакь, вуна гьиниз гьерекатзава? Им ваз хуьр туш, вун вагьшийрин сергьятра авайди рикlелай ракъурмир, - са тlимил кьван хъел квай сесиналди лагьана Самед бубади хтулдиз.
Сабира япар куьрсна, бубадин гафариз яб гана.
Пакадин югъ. Нисинай вегьенвай береда кьуьзеказ мукьвал мензилдай гьайвандин цlурдин ван хьана. Килигайтlа, ракlарив кьве кlвачел акъвазнавай севрен шараг гва. Рак ахъайнамазди шарагди вичи-вич къазмадиз вегьена. Гъвечlи Сабираз шараг акурла дуьньядин ширинлухар акур хьиз хьана ва адай хвешивилин гьарай акъатна. Шарагдиз пара гишин тир. Ада чlижерхъанрин гьафтедин суьрсетар санал вичин руфуниз вегьена. Кьуьзуь Самедаз и легьзейра шарагдин амалрик са гьихьтин ятlани сир чуьнуьх хьанвайди аян хьана.
«Гьинвачтlани, и шарагдин дидедин кьилел са чlуру агьвалат атанва. Тахьайтlа текдиз шараг инрив агатдачир…», - фикирдай хиял фена камаллу Самедан.
Тух хьанвай шараг гила вич атай патахъ хъфизва, амма хтулдиз вичин гъвечи дуст ахъайиз кlанзавачир.
- Ам ахъай, чан хтул, адаз чаз са рехъ къалуриз кlанзава. Ша чна килигин адан дерди-бала вуч ятlа, - хтулди севрен шарагдиз манийвал гана кlан хьанач яшлу чlижерхъандиз.
- Ам чна дуствиле кьабулна, хвейитlа хъсан тушни? – жузазва, шарагдал рикl ацукьай Сабира.
- Акl виже къведач, Сабир, агьвалатдин ери-бине чирин чна. Адаз манийвал гун хаталу ва гунагь кар я, - жабаб гана бубади.
Ада къуьнез тфенг вегьена, гъиликни дегьре кьуна, хтулни галаз шарагдин гуьгъуьник кваз игьтиятлудаказ рехъ давамарна. Кlамалай элячlна, зур версинин мензил кьван анихъ фейила, кьве ири къванцин арада диде-сев акlанвайди акуна. Чартмадай акъатун патал гзаф ялунар авур сев гьелек ва гъуьргъуь хьанвайди чир жезвай. Шараг хтанваз акур севряй зайиф цlур акъатна. Шараг, лагьайтlа, куьмекдиз эверунин ялвардин ван ацалтна, гагь диде-севрен патав, гагь чlижерхъанрин кlвачерив агатиз, абурукай са чара кlанз авай.
«Белки, севрел хер ала жеди. Куьмекиз кlанзавай чал гьужум ийида гьа ада», - вичи-вичикди фикирна чlижерхъанди. Ихтибардилай игьтият хъсан шей я, - лагьана, Самеда хтул са еке къванцел акьадарна.
Яшлу ятlани, Самедахъ аламатдин тlебии къуват ава. Самеда дегьредалди тарцикай мягькем чукьван хьтинди атlана, са кьил къванцин дибда акlурна, муькуь кьил вичи кьуна къванциз хуртl гана. Зурба къуватди нетижадив агакьарна. Кьакьан къванцел ацукьнавай Сабир вичин бубадин къуватдал тажуб хьанвай.
Диде-сев тlебиатдин чартмадай акъатна. Шарагди дидедал чарх ягъиз, кьил галтадариз гагь Самед бубадин вилик кьве кlвачел акъвазиз, гагь вичин дуст Сабиран къужахра гьахьиз хьана. На фикирда хьи, абур чеб-чпиз фадлай чизвай дустар я. Са тlимил чlавалай севрени адан шарагди чпин рехъ давамарна. Шарагди са хейлин мензилдиз агакьдалди кьулухъ вил ягъиз хьана. Сабираз и кар кlамаз хьана. Адан пер хана.
Самед вичин хтулни галаз къазмадал хтана. Геждалди Сабир севрен шарагдикай рахаз хьана. Хуьруьз хъфейла ада вичин ва чlижерхъан Самед бубадин кьилел атай мажарайрикай, вакъиайрикай дустариз, 6-классда вичихъ галаз кlелзавай юлдашриз ихтилатна. Нубатдин сеферда Сабир чуьлдиз фидайла, севрен шараг жагъур хъувун патал дустарни чуьлдиз кlвачин жедайвал хьана.
Автор: Аксана Ферзалиева
Добавить комментарий