Экологиядин тема Азиз Алеман шииратда

Бажарагълу шаир Азиз Але­ман яратмишунра, иллаки “Мидаим легьзе”  (Махачкъа­ла, 1982-йис) ктабда тIе­би­атдин шикилар ганвай, ам хуьнин месэла къарагъарнавай, фикир желбдай, кIелза­вайдаз таъсирдай хьтин шиирар ава. Месела, “Билбил”, “Салам, зи Каспий!” “Са­ру билбил”, “Си­ра­тIал муьгъ”, иллаки “Вири ава алемда” ва “Къарасу”. “Гьуь­луьн зенгер” ктабда лагьайтIа, тIе­биатдикай тамам са цикл ганва. Шаирди вичи къейдзава хьи, Ватандин гьисс арадал гъу­нин, жегьил — жаванриз эдебдинни ахлакьдин, марифатдин, ватанпересвилин тербия гунин карда иллаки пейзаждин (тIебиат­дин са чкадин акунар, шикил-суьрет) шииррин роль екеди я. Инал винидихъ тIварар кьунвай кьве шиирдай са шумуд бенд (куплет) гъин.

Вири ава алемда
Авачир сергьят,
КIани са затI жагъурун
ТуштIани регьят.

Амма инсан къаришмиш
Хьайи береда
Ада вичин кьил твада
Ракьун гетIеда.

ХьайитIани арифдар
Чуру квай зурба,
ТIебиатдик хуькуьрун
Авунва туба…

Къарасу

Зи виликай авахьзава  къарасу,
Мани лугьуз диде чилин рикIикай.
Авахьзава …Анжах хьанва къара суд
Къарасудиз физвай яргъал рекьикай.

И чкадиз “Женнетдин пIипI” лугьудай,
Пешери хьиз, кьадай тарар къушари.
Ина сада-садав лишан вугудай
Чеб-чпел бенд гадайрини рушари.

Жейрандини атана пIуз хкIадай
И михьи цик, шагьвар къугъваз ченедив…
Я садрани, кIвач вегьена хатадай,
Агуддачир рагъулвал цин лепедив.

Ина цава атIуз жедай гиширар
Шиш кабабдин ва чехирдин ниэри.
Иниз къведай ашукьарни шаирар,
Къарсур ийиз гьава къизгъин бендерив.

Гила инай гьатта тIветIни катзава
Гьар жуьредин зирзибилдал кьару тир,
На лугьуди, къарасуди кIватIзава
Физвай рекье гьар са стIал агъудин.

Гьуьлер, вацIар, кIамар, къарасуяр, булахар, чиркинар — агъудин стIалар какадар тийиз, михьиз хуьниз эвер гузва шаирди.

Шихмурад Шихмурадов
Лезги газет