Перейти к основному содержанию

Са Илгьам гьахъ я, текъведайвал шак…

Арбен Къардаш

Арбен Къардашан тIвар малум тушир лезги кIелдайди бажагьат ава. Яшарилай фад вичин илгьамдиз агьилвал ганвай адакай чи хейлин тIвар-ван авай арифдар алимарни, яратмишзавай ксарни, литературадин критикарни хушвилелди раханва. Лугьун бес я, А.Къардашан эсерриз Р.Гьамзатов, А.Вагьидов, М.Агьмедов, Къ.Акимов, Гь.Гашаров, А.Мирзебегов, Х.Эльдаров, Гь.Ильясов хьтин авторрин кхьинра ва ахтармишунра виниз тир къимет ганва. Ибур дагъустанви авторар я.
Дагъустандилай къеце, Москвада, Литинститутда кIелдайла, адалай гуьгъуьнизни урусатдин ва СНГ-дин халкьарин векилри лагьанвай келимайрин тамам кIватIал авайди фикирда кьурла, вичин эсерар маса чIалариз таржума авунал гьалтайлани, Арбен Къардаш лезгийрикай СтIал Сулейманалай, Алирза Саидовалай, Жамидиналай, Расим Гьажидилай, Ибрагьим Гьуьсейновалай гуьгъуьниз алай аямда чи халкьдин тIвар дуьньядин майданда гьуьндуьрда твазвай авторрикай сад тирди ашкара жезва. Чун адан акъатнавай цIудралди ктабрикай, макъалайрикай, литературадин эссейрикай, драмадин эсеррикай рахазвач. Абур гьар сад са алем хьиз я.
И йикъара шаирдин 55 йис тамам жезва. И материални чна гьа вакъиа тебрикун яз чапзава. “На ви къирят явашармир!” лугьузва чна, гьамиша хьиз, къени чи шаирдиз, газетдин амадагдиз, вафалу дустуниз.
* * *
Гъил къахчу залай, шиирар. За квез
Яб ганач, заз куь жезвайтIани ван.
Зи рикIин ракIар гатазвайла, къвез,
За лагьана квез: “Де бес хьурай ман…”
За фикирнай: чи аямда чиркин
Низ герек я куьн, низ куьмек я куьн.
Амачир чIавуз дуьз гафунихъ мас,
Алчук хьанвайла гьикъикъатдал пас?
Заз кичIе хьана, галукьна куь севт,
Са ни ятIани гъиз сивел шит хъвер,
Са ни ятIани экъуьгъунив серт
Куь назиквилел ийиз дерин хер.
Заз кIан хьана куьн вилаятда куь
Амукьна — цава кьакьан ва экуь.
Инсанрин рикIер алциф жедалди,
Девирдив гатфар гециф жедалди.
Амма, емишар, чранвай хилел,
Йифен береда кIватдайвал чилел,
Къвез, аватзава садлагьана куьн,
Кхунар ийиз зи йифер секин,
Лугьузвайди хьиз: “ИкI жедани, яъ?
Чун къе герек я, маса чIавуз ваъ!
КIватI хъия чун фад дафтардиз жуван,
Ваз ганвач гьукум атIудай чи ван!
Чун кичIебур туш терс асирдикай,
Я лянетдикай, я тахсирдикай,
Къванциз элкъвенвай рикIерикайни,
ЦIаярикайни, мекьерикайни!..”
Гъил къахчу залай, шиирар азиз,
Зун гьазур я куьн мад ва мад кхьиз.
И чилел напак тек са куьн я пак,
Са Илгьам гьахъ я, текъведайвал шак.
2013
* * *
Вуч лугьун ваз, играми зул —
Вун атана гара ава,
Рагъ алайди я цIи ви тIул,
Къизилверекь хура ава.
Кьакьан цавар икьи-вили
Гуя чилиз мукьва хьанва.
Гьикьван къати, гьикьван мили
Рангарин им гьалкъа хьанва.
Гьа-гила-мад гарари кирс
Ийидайди вун фад юхсул
Гьич рикIелни текъвез, ви ирс
Кужумзава зи руьгьди, зул!
КIандай хьи заз, вун хьиз, куькIуьз
Гуьзелвилин рангаралди, —
ХьайитIани пака рекьиз,
Шадвал пайдай чангаралди!
2013
Къекъер
* * *
Лампа хкахьна — квахьна экв мичIивиле,
Инсан хкахьна — квахьна руьгь ичIивиле.
* * *
Течидайдаз Ватан хуьрвал
Кьисметнава гарданкIирвал.
* * *
ЭвезайтIа аюхралди гьакимар къенин,
Уьлкведа гьахъ гъалиб жеда,
инсанар — къени.
* * *
ЧIагай шиирри ийидайла ван,
Гьар са гьакъикъат таб хьиз жеда ман.
2013-2014
Кьудар
Гьар са затIуниз, гьар са инсандиз
Хас я кьабулун вичин искивал.
Амма такурай чи ягь-виждандиз
Иски жедай югъ халис лезгивал.
* * *
— Девлет, мал-мулк, гьукум гъиле —
Кими са затI амани?
— Ацукьзавач гьич зи кьиле:
Куьз туш зиди гьавани?
* * *
Вуна, инсан, жуван руьгьдин сагьибвал
Ви акьулдив ийиз гице датIана.
Руьгь хазина жеда, течир кесибвал,
Муьгьтеждаз вич гуз хьайитIа айгьана.
* * *
Дуьньяда гьахъ твадай къуват-гьакъикъат
Хьанач, авач, хьунални мад шак ала,
Куьз лагьайтIа, инсанвални муьгьуьббат
Вегьирбурал кIвачик карчни пагв ала.
* * *
Гзаф жезва имаратар-мескенар,
Инсандин руьгь кадгъуриз кIанз эцигай.
Амма ана цаву гайи жуьгьенар
Куьз ятIани руьхъ жез ава чпикай.
2014
Лумудин тар
Абдулрашид Рашидоваз
Дагъдин хуьре хуьзвай кIвале шаирди
Лумудин тар экв хъиченвай дакIардив.
Надир тарцин гуьзелвилин таъсирди
Иесидин рикI куькIуьрдай гьунардив.
Къацу пешер рекIв алахьиз акъваздай,
Яру-фичIи цуьквер — ракъин кIусар хьиз.
Тир ам гьар са татугайвал яргъаздай,
Дарихвилер хадай магьир устIар хьиз.
Пагь, лумуяр жедай адал! — ийирбур
Чпел пехил Ахцегьрин лап ичерни,
Къатидаказ лампаяр хьиз куькIуьрбур,
Тахьай мисал ийиз вацран мичIерни!
ХъуьтIуьз тарци хуьдай вичин хилера
Гатфаринни гатун гуьзел везинар.
Шаирдиз ван жедай абур йифера,
Ахъа ийиз адаз маса деринар.
ГьикI ятIани са дакIардин патавай
Хутахна ам муькуь экуь пенжердив.
И кардихъни себеб анжах сад авай:
Тар шадарда дегишвили тегьердин.
Амма хьанач. Ада цуьквер гъанач мад,
КуькIвенач мад, лампаяр хьиз, лумуяр.
Пешери рекIв ва я атир ганач мад,
Хъел хьана ам, хъел жедайвал хару яр.
И сирдай кьил фад акъудна иесди:
“Лумудин тар, шаирдин руьгь я ваз хас —
Чир хьайила Ватан гьиссиз нефесдив,
Масаникай ватан такьар я ам кас”.
2014
Марианна Беерле-Моораз
Бахт я — уьмуьрдин йисарин гьуьле
Гевгьерар бул хьун, нур твадай пеле.
Пайиз виридаз руьгьдин ишигъ-экв,
Вуна чи рикIе гзафзава эрк.
Вун — чи Вах, чи Дуст, вун чаз Майрам я,
Лезги чIалалди рахай Калам я.
Гуй Аллагьди ваз сагъвал, къуватар,
ТIимил жедайвал чак квай гъалатIар.
Куь малаикдин юкъуз и гуьзел
Гужлуди жеда чи алхишрин сел.
Гзаф хьайитIа чи тебрикрик яд,
Иски чехир хьиз кьабул ая — дад!
14-сентябр, 2013-й.
* * *
Гьаким Къурбаназ
Вуч гуьзел я багъри макан
Миграгъ Къемеран!
Сувар, цавар — чIехи майдан
Миграгъ Къемеран!
Къаз акьалтай мезредай заз къвезва
адан ван,
Цуьк акъатай дередай заз къвезва
адан ван.
Адан наз я аквазвайди цуькверай назик,
Адан саз я рахазвайди синерал и тик.
Шалбуз дагъдин чиг вирерай,
булахрай къайнар
Ргазвайди адан эрк я, муьгьуьббат, гьунар.
Яру дагъдив гевис жезвай циферай
тунгъал
Адан дертни гъам юзазва ва гьижрандин
тIал.
ЧIехи вацIал, къванер акьаз, куькIвей
гьар цIелхем
Лугьуз тахьай са мани я мазандин
уьтквем.
Гьиссзава за жуван хура къаябрин
мермер,
Куькда аваз ифин алай илгьамдин симер.
Абурувай тIуб гвязава Миграгъ Къемера,
“Кисмир, шаир!” — гьарайзава
Миграгъ Къемера.
2013
* * *
КIанзамач килигиз инсанрин вилериз,
Садбура атIанвай умудрин тIал ава.
КIан жеда гьахьиз ваз чилерай чилериз,
Жувавай са куьмек тежедай гьал аваз.
КIанзамач килигиз инсанрин вилериз,
Садбура — таб, гьилле, гунагьни хъел ава.
Абура ви ягьдиз, намусдиз, гьиссериз,
ТакIан яз, кIур гуз кIан хьунухьин гел ава.
Дад авач тIал рикIе, кьил хурал кьуникай,
Хаинвал жеда им гьахъуниз, намусдиз.
Дад авач кьукь хура, кьил цава кьуникай —
Аквада къимет ви тирдалай ужуздиз.
Инсанвал! Инсанвал! — Хуьх гьадан
кьакьанар!
Гьа Инсан лугьурди рекьимир на чанда!
Гьа чIавуз уьмуьрди ахъайда алванар,
Гъурбатда хьиз жедач вун жуван Ватанда.
2014

Лезги газет

Рубрика

Добавить комментарий

Ограниченный HTML

  • Допустимые HTML-теги: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Строки и абзацы переносятся автоматически.