Макъаладин кьилиз гъанвай га фар шаир Абдулрашида вичин чIехи дуст ва дестек хьайи, яргъал йисара Ахцегь райондин культурадин хилез руководство гайи, халкьдин умуми культура хейлин виликди тухвай амадаг Жамал Азизович Шефиеваз бахшнавай шиирдай я. Амма за лугьудай, и гафар тамамвилелди вичин 80 йисан юбилей и йикъара къейдзавай шаир, публицист, РД-дин культурадин лайихлу работник Абдулрашид Гьажибубаевич РАШИДОВАЗ вичизни талукьбур я. Зи фикир тестикьариз са делилни бес жезва: А.Рашидова вичин уьмуьрдин тамам 50 йис хайи райондин “ЦIийи дуьнья” газет хуьниз, виликди тухуниз, яни районэгьлийрин умуми культура, руьгьдин къуватар жанлу авуниз багъишна. Вичини а газет гьам мана-метлебдин, гьам еридин, гьамни яратмишдай къуватрин жигьетдай лап вини дережадиз акъудна. И кардикай газетдиз вичин тарихда гайи государстводин ва ведомствойрин чIехи наградайрини шагьидвалзава.
Газетдин редакциядин патав кардик кваз хьайи “Самурдин сес” тешкилатди (адан кьиле гилани А.Гь.Рашидов ава) цIудралди жегьил бажарагъар тербияламишна. Абурун жергеда тIвар-ван авай журналистар - Заур Гьажиев, СултIан Манатилов, Гьасанагъа Мурсалов, шаирар ва прозаикар - Назир Мирзоев, Дагълар Абдуллаев, Хкем Жамалдин, Хуьруьг Лукьман, Нариман Магьманов, Мамед Юсуфов, Гьажи Керимов, Алуван Шагьэмирова, Ражаб Ражабов ва масабур ава.
И цIарарин автордини вичин сифте шиирар “ЦIийи дуьнья” газетда чап авурди я. Докъузпара ва Ахцегь районар сад авур 1960йисуз зун зи муаллим Шихнесир Къафланова Ахцегьиз, газетдин редакциядиз тухванай. Гьа чIавуз заз сифте яз Рашидни (жегьил шаирдиз гьакI лугьузвай) чир хьана. За 9-классда кIелзавай, ада школа куьтягьна, райондин банкда къуллугъзавай. Гьа чIавуз кьил кутур чи дуствал къени давам жезва. Чна санал Дагъустандин жегьил писателрин совещанийра (1961, 1962, 1966-йисар) иштиракна.
1970, 1976-йисара Даггизда чапдай акъуднавай “Чешме” ва “Вахтунин гьиссер” ктабра чи суьретар ва шиирар гьатнава. 1965-1970йисара санал ДГУ-да кIелна. Абдулрашидан уьмуьрдин юлдаш Таибатни зун са курсуна, са дестеда авай. Гила йисар алатайла, рикIел хкидай крар гзаф ава.
Гаф кватайвалди лугьун, мугьманар, дустар кIвале кьабулунал, абуруз вафалувал хуьнал гьалтайла, заз и хизандив къведайди Ахцегьа мад аватIа чидач.
Икьван рикI гегьенш, яратмишунрин мумкинвилерни гзаф авайтIани, Абдулрашид аламатдин жуьреда сабурлу инсан я. Вичин ктабар, эсерар акъудун патал ада я чапханаяр, я писателрин Союз зенгералдини, масакIани денг авурди туш. Гьавиляй адан кар алай чIехи ктабарни гила, самбар яшарив агакьайла, чапдай акъатзава. И жергеда кьетIенди, зи фикирдалди, “Уьмуьрдин рекьер” - шиирринни манийрин, поэмайрин кIватIал я (ДКИ, 2008-йис). Адай, гуьзгуьдай хьиз, шаирдин уьмуьрдин рекьин къекъуьнарни хъутIалар, шадвилерни пашманвилер, агалкьунарни магьрумвилер гьихьтинбур хьанатIа, хъсандиз чир жезва.
Ам “Пирсаид”, “Саимат”, “Сталинграддин агьузар”, “СултIанан цал”, “Хасбулат” поэмайри ачухзава. Гьа тIварарайни аквазвайвал, гьар са эсер шаирди вичин баркаллу ватанэгьлийрикай теснифнавай памятник хьиз я. Ахьтин инсанри халкьдин кьадар-кьисметни лишанламишзавайдал шак алач.
Лап еке имтигьанар, советрин вири инсанриз хьиз, ахцегьвийризни Ватандин ЧIехи дя веди гъана. А дяведа, Сталинград патал женгера, шаирдин бубани телеф хьана. Буба къакъатунин агьузар веледрин рикIяй къени акъатзавач.
Вуч тахсир квай буба хьтин аскердик,
Хура туна цIуз вегьена агъзурар.
Кутаз кIан я дуьнья вири кесердик,
Гьахьнай иниз тух тежедай азгъунар.
Гьам советрин, гьамни зун хьиз аялар,
Етим хьана, хвена язух дидейри.
Куьтягь жедач авуналди хиялар,
Бахтсузвилер зулуматдин вядейрин.
(49-чин)
Дяведин а залум магьрумвилер акур шаирди и ктабда ислягьвилиз, ватандин гуьзелвилериз, азад зегьметдиз, инсанрин дуствилиз, муьгьуьббатдиз лагьанвай манийри, туькIуьрнавай сарраф чIалари кьетIен чка кьазва.
Зи хуьруьнви чIехи хьана,
Дамах гвачир гада яз.
И дуьньядин савкьатрикай
Намус, гъейрат багьа яз…
(Советрин Союздин Игит В.Эмироваз бахшнавай “Игитвилин илгьам” шиирдай. 117-чин).
Зун бахтлу я ви шииррин
Суфрадин дуст хьайивиляй.
Гьахъ, адалат хуьн патал на
Акьул, камал гайивиляй.
(“Шагь-Эмиран мез кIанда заз” шиирдай.
156-чин).
Зун хана дагълара,
Дагълара масан.
Ни лугьуда зи кукIушар
Алайбур туш чан?..
(“Дагълара” шиирдай. 206-чин)
Тек са зул я атайди зи уьмуьрдиз,
А зулуз зи чIехи бегьер вун хьана.
Зи ашкъиди лув гана лап алемдиз,
Зи гьар йикъан экуьн сегьер вун хьана.
(Уьмуьрдин юлдаш Таибатаз бахшнавай шиирдай. 268-чин).
Лагьана кIанда, шаир ва публицист яз А.Рашидова алай аямдин алаш-булаш са жуьредани иливарзавач. Акьван имтигьанрай игитвилелди экъечIай халкь, адан гилан несилар бахтавардаказ яшамиш хьун лазим тир. Амма…
Гьая, намус бязибуруз чиз амач,
Марифат гаф азгъунвили дегишна.
Ахлакьлувал чешне яз мад гъиз амач,
Мердвал, дуствал бизнесди къе уьдмишна.
(“Чи уьмуьрдин цIийвилер” шиирдай.
158-чин).
Уьмуьрди гьихьтин дердисервилер гъайитIани, шаир ва публицист Абдулрашид гележег сагъламди, бегьерлуди, къулайди жедайдахъ инанмиш я. Гьа инанмишвилин гьиссер кIелзавайбурувни агакьзава.
Чун инал А.Рашидован анжах шаирвилин терефдикай раханва. Амма ада цIудралди лап хъсан гьикаяяр, очеркар, фельетонар, эхирни повесть ва роман хьтин чIехи жанрайрин эсерарни теснифнавайди фикирда кьун кутугнава. (“Зайнаб”, “Кьисас”, “Имтигьан”) ва мсб. А терефрикай чун са маса сеферда рахада. А.Рашидов РФ-дин журналистрин ва писателрин Союзрин член, государстводи ва ведомствойри ганвай хейлин наградайрин сагьибни я.
Исятда чаз шаир, публицист, чи хъсан дуст вич агакьнавай 80 йисан дережайрихъ галаз алакъалу яз тебрикиз кIанзава. Сагърай вун, ви хизан, ви багърияр, вири ахцегьвияр! Мад ва мад цIуд йисарин юбилейрив агакьрай вун, чи дуст, стха, арха, аманеви…
* * *
КIелез хивяй эвердайла дустариз,
Сифте ви тIвар кьада, шаксуз,
Рашид дуст.
КIвал эцигиз эверайтIа устIарриз,
Сад лагьайди ви тIвар жеда бажит, дуст.
Ахцегь вацIал хкажайтIа муькъвер мад,
Рашидан муьгъ жеда ана кьакьанди.
КъурмишайтIа Гуьней кимел мехъер мад,
Рашидан кьуьл жеда сифте макьамдик.
ЦIийи багъдиз ягъиз цIийи кIаламар,
Багъманчийрин зайиф тежер мел ава.
Зи дуст багъман, рикIин эмир тамамриз,
Меле ава, хвал акъашиз сел авай!
ИкI я гьар югъ - женгер къадим ТIурида,
Шарвили хьиз, вилик ква хва жемятдин.
Тебрикзава атанвай кьван вирида
Хкягъайди тежедай рехъ асантди.
Мерд Алини шерик я ви сувариз,
Илгьам ана тамада я суфрайрин.
Ирид цавар муьтIуьгъ хьуй ви лувариз,
ТIимил тежез туьнтвал ацIай сукIрайрин.
Мердали ЖАЛИЛОВ
Лезги газет
Добавить комментарий